હિન્દુ ધર્મમાં મંદિરોના બહાર ઘંટડી લગાવવાની પરંપરા સદીઓ જૂની છે. જ્યારે પણ કોઈ મંદિરમાં પ્રવેશ કરે છે પહેલા ત્યાં પર લગાવેલી ઘંટડી અવશ્ય વગાડે છે. ત્યારબાદ જ તે અંદર જઈ ભગવાનના દર્શન કરે છે. ઘરમાં પૂજા કરતા સમય સૌ કોઈના પૂજા ઘરમાં પણ નાની ઘંટડી અવશ્ય હોય છે. સનાતન ધર્મમાં માન્યતા છે કે પૂજા-પાઠ વિશેષ કરીને આરતીના સમય ઘંટડી વગાડવી જરૂરી હોય છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે ઘંટડી વગાડ્યાં વગર આરતી અધૂરી માનવામાં આવે છે. શું તમે જાણો છો કે અંતે મંદિરમાં જતા પહેલા ઘંટડી કેમ વગાડવામાં આવે છે. તેમનું કારણ અત્યંત અગત્યનું છે. આ જ પ્રકાર ઘર અથવા મંદિરમાં પૂજા કરતા સમય લોકો ઘંટડી વગાડે છે. ઘંટડી વગાડવા પાછળ વૈજ્ઞાનિક અને ધાર્મિક બંને કારણ છે.
આ ઘંટડીઓમાંથી એક વિશેષ પ્રકારની ધ્વનિ નીકળે છે. જ્યારે પણ ભક્ત તેમને વગાડે છે તેમનો અવાજ આખા વાતાવરણમાં ગૂંજે છે. માનવામાં આવે છે. પૂજા-આરતી અથવા દર્શન આદિના સમય ઘંટડીને વગાડવાથી તમારી ધ્વનિ તરંગ વાતવરણને પ્રભાવિત કરે છે અને તે શાંત, પવિત્ર અને સુખદ બનાવે છે.
ઘંટડી વગાડવાથી દેવાઓના સામે તમારી હાજરી રહે છે. માન્યતા અનુસાર ઘંટડી વગાડવાથી મંદિરમાં સ્થાપિત દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓમાં ચેતના જાગૃત થાય છે, જે પછી પૂજા અને આરાધના અધિક ફળદાયી અને પ્રભાવશાળી બની જાય છે.
એવું કહેવામાં આવે છે કે આથી સકારાત્મક શક્તિનો પ્રસાર થાય છે અને નકારાત્મક ઉર્જા નષ્ટ થાય છે. ઘંટડીની ધ્વનિ મનને શાંતિ આપે છે. ઘંટડી વગાડવાથી એ પણ લાભ છે કે આ સ્થાનથી અજાણ્યા લોકોને ખબર પડે છે કે આ દેવ મંદિર છે.
દેવાઓની પ્રસન્નતા માટે પણ ઘંટડી વગાડવામાં આવે છે. કહેવામાં આવે છે કે દેવાઓને ઘંટ, શંખ અને ઘડિયાળ વગેરેનો અવાજ ખૂબ પસંદ હોય છે. ઘંટડીના અવાજથી દેવતા પ્રસન્ન થઈને ભગવાન ભક્તો પર કૃપા વરસાવે છે.
વૈજ્ઞાનિક કારણ
જ્યારે ઘંટડી વગાડવામાં આવે છે તો આપણા જીવન પર તેમની વૈજ્ઞાનિક અસર પણ પડે છે. રિપોર્ટ અનુસાર, જ્યારે ઘંટડી વાગાડવામાં આવે છે તેના અવાજ સાથે તેજ કંપન્ન ઉત્પન્ન થાય છે. આ કંપન્ન આપણી આજુબાજુ ઘણું દૂર સુધી જાય છે, તેમનો ફાયદો એ હોય છે કે ઘણી પ્રકાની હાનિકારક જીવાણુ નષ્ટ થઈ જાય છે અને આપણી આસપાસ વાતાવરણ પવિત્ર બની જાય છે. આ જ કારણ છે કે મંદિર તેમજ તેમની આસપાસનું વાતાવરણ ખૂબ શુદ્ધ તેમજ પવિત્ર બની રહે છે.
